14 Mayıs 2011 Cumartesi

DAĞLARIN OLUŞUMU

Dış kuvvetler aşındırma sonucu kopardıkları maddeleri sürükleyerek okyanus, deniz ve göl çanakları gibi çukurluklarda biriktirirler. Milyonlarca yıl boyunca devam eden bu olay sonrasında kalınlığı binlerce metreyi bulan kalın bir tortul tabakası oluşur. Bu tortul tabakalarının yer aldığı çok geniş alanlı derin deniz çukurluklarına jeosenklinal denir.

Kıvrılma: Kıtaların yer değiştirmesiyle jeosenklinaller yüksek basınca uğrarlar. Eğer bunlar esnek yapıda ise kıvrılırlar ve kıvrımlı dağlar meydana gelir. Bu oluşan kıvrımlar kubbe şeklinde ise antiklinal, çukur yapıda ise senklinal adı verilir.
Avrupa’da alp, Asya’da Himalaya dağ sırası böyle oluşmuştur.

Kırılma: Jeosenklinallerde, yan basınçlara uğrama sonucu her zaman kıvrılma olmaz. Bazen tabaka kıvrılamayacak kadar sert yapıdadır. Bu durumda kırılmalar meydana gelir. Bu kırıklar boyunca bir kısım yer, tümüyle yükselirken bazı kısımlar da alçakta kalır ya da çöker. Kırık yerlere fay adı verilir. İki kırık boyunca yanlardaki bloklar çöker de ortadaki blok yüksekte kalırsa buna horst, ortadaki blok çökerse buna da graben denir.
Dünyanın en uzun kırık hattı, yaklaşık 5 bin km. uzunluğundaki doğu Afrika grabenidir. Bu grabenin kuzey ucu Kahramanmaraş’a kadar devam eder

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder